Vooruitblikkend en verdiepend: dit is de wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over de ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Brussel moet een consolidatie in de luchtvaart mogelijk maken, vindt Lufthansa. En: de schorskever vreet Europese bossen kaal.
1. Lufthansa heeft trek in overnames
Frankrijk en Duitsland vinden al jaren dat de Europese Commissie te moeilijk doet over fusies of overnames die kunnen leiden tot grote Europese concerns. Dat Brussel in 2019 het samengaan van de treinenbouwers Siemens en Alstom verbood, zien Berlijn en Parijs, en sommige kopstukken in het bedrijfsleven, nog altijd als een strategische blunder.
De jaren daarna kwam de Europese Commissie verder onder druk te staan. Als de EU geopolitiek wil meedoen, horen daar ook Europese kampioenen bij, is de gedachte.
Zondag nam Carsten Spohr, de baas van Lufthansa, het stokje van de campagneleiders voor soepeler fusiecontroles in Brussel over. Bij het congres van luchtvaartorganisatie Iata zei hij tegenover persbureau Bloomberg dat de Europese Commissie haar denken over consolidatie in bepaalde bedrijfstakken moet bijstellen. Hij wil meedoen met 'de mondiale top'.
En dan had hij het natuurlijk over zijn eigen sector: de luchtvaart. Lufthansa, dat eerder al Austrian, Swiss en Brussels Airlines inlijfde, neemt een belang van 41% in ITA, de doorstart van de bankroete Italiaanse luchtvaartmaatschappij Alitalia (lees dit verhaal van FD-correspondent Anouk Boone). En dat kan uiteindelijk op een volledige overname uitdraaien.
Maar niet alleen Lufthansa kijkt naar kansen op de markt, IAG (British Airways en Iberia) plus Air France KLM doen dat ook. Een van de vogels voor de kat is de genationaliseerde Portugese maatschappij TAP, waar een noodzakelijke sanering een verkoop aan derden mogelijk moet maken.
De Portugese overheid zou TAP mogelijk volgende maand al in de etalage zetten. In april van dit jaar, bij het bezoek van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz aan Portugal, viel de naam Lufthansa al in Lissabon. Maar het is duidelijk dat ook IAG en Air France-KLM interesse hebben (lees de analyse van FD-redacteur Jan Verbeek).
IAG doet daarbij een nieuwe poging om de Spaanse maatschappij Air Europa over te nemen. In 2020 kwam het al tot een bod, maar Brussel was kritisch, waarna IAG de deal afblies. Nu loopt er een reprise. De Commissie is nog altijd niet enthousiast.
2. Op zoek naar een remedie tegen de keverplaag
Dan nu wat Europees dierennieuws. De bast- of schorskever heeft de afgelopen jaren vreselijk huisgehouden in naaldwouden in verscheidene EU-lidstaten. Doordat het de afgelopen jaren behoorlijk droog was, raakten bomen verzwakt en produceerden ze te weinig hars die de kevers — of liever gezegd hun larven — het eten bemoeilijkt.
Die larven vreten zich onder de schors een weg en verstoren zo de water- en voedseltoevoer van de boom. Die sterft dan. Met name bij monocultuur — als er heel veel dezelfde soort bomen in een gebied staan — weet de kever zich snel te verbreiden. Bosbouwers dienen aangetaste bomen zo snel mogelijk te kappen en de schors te verwijderen. Dan sterven de larven. Als dat niet gebeurt, vliegen de insecten eenmaal volwassen uit, op weg naar de volgende boom om te ruïneren.
En zo komt het dus dat naaldwouden in Duitsland, Polen, Oostenrijk, Zwitserland en Italië er de laatste jaren zijn gaan uitzien alsof iemand ervan heeft gegeten. Dat is dus letterlijk zo, en de urgentie om te kappen om nog erger te voorkomen, leidt tot enorme kaalslag.
Steun krijgen bosbouwers wel, maar of de maatregelen tot nu genoeg zijn, is de vraag. Het Duitse ministerie van landbouw waarschuwde vorig jaar dat ook loofbomen niet veilig zijn voor de kever. In Beieren heeft het vraatzuchtige insect inmiddels al harder toegeslagen dan in heel 2022.
Ook in Zwitserland laat de schorskever van zich horen. Een op de acht naaldbomen is dood, meldde de publieke omroep SRF onlangs. Maar er is hoop: een Zwitserse boswachter zet de hond Zino in om de kevers in het bos op te sporen. De insectjes gebruiken feromonen, signaalstoffen, voor hun onderlinge communicatie, en Zino ruikt dat. 'Hopelijk ontdekt hij de kevers sneller dan wij', haalde de SRF de boswachter aan.
En Nederland? Daar rukt de kever ook op. Ook al zijn in ons land niet zulke grote naaldwouden, de 'letterzetter' (een benaming van de schorskever ) heeft flink toegeslagen. Staatsbosbeheer kondigde in februari aan 2500 hectare sparrenbos te kappen.
3. Meevaller voor Europese lithiumfans
Lithium is een cruciaal element voor batterijen voor elektrische auto's. Het element komt nu vooral uit Chili of Australië, maar in Europa is ook lithium te vinden. Alleen gaat de winning niet bijster snel. Zo trok de Servische regering in 2022 toestemming voor een megaproject van Rio Tinto in de westelijke Jadarvallei in, en lopen andere initiatieven ook moeizaam vanwege milieuzorgen en daarmee samenhangende protesten van omwonenden.
Maar het bedrijf Savannah Resources maakte vorige week bekend dat de APA, het Portugese milieuagentschap, een milieueffectrapportage voor lithiumwinning in de regio Boticas (Noordoost-Portugal) positief heeft beoordeeld. Dat is een belangrijke stap in het traject richting winning. Het concern hoopt in 2024 daarvoor definitief een vergunning te krijgen.
Tegenstanders van het initiatief vinden dat ze veel te weinig tijd hebben gehad om de nieuwe stukken van Savannah Resources te kunnen lezen. Het ging om een termijn van tien dagen voor 1776 documenten.
De APA vond in 2021, toen Savannah met de eerste versie van zijn milieueffectrapportage kwam, dat het bedrijf zijn plannen moest aanpassen. Volgens Portugese media eist de toezichthouder nu dat de mijnbouwer royalty's voor de lithiumwinning betaalt aan de gemeente. Ook mag Savannah bij de winning geen water gebruiken uit een nabijgelegen rivier, en dient het bedrijf de vegetatie in het gebied zo veel mogelijk intact te laten.
Europamania in je mailbox?
Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
Waar moeten we deze week op letten?
• Maandag om 1430 uur spreekt het Hof van Justitie van de EU zich uit in een nieuw hoofdstuk in het slepende conflict over de onafhankelijkheid van Poolse rechters. Het Hof legde in deze zaak als voorlopige maatregel al een dwangsom op (€1 mln per dag, recentelijk gereduceerd naar €0,5 mln), omdat Polen eerdere arresten van het Hof niet opvolgde. Vanmiddag moet blijken of het Hof die dwangsom bevestigt.
• President Christine Lagarde van de Europese Centrale Bank spreekt maandag bij de commissie monetaire zaken van het Europees Parlement. Lees ter voorbereiding dit verhaal van FD-redacteur Marcel de Boer en dit opinieartikel van Lagarde zelf.
• Het Europees Bureau voor Fraudebestrijding komt dinsdag met zijn jaarrapport.
• Frankrijk maakt zich op voor een onrustige week. Dinsdag staat een landelijke actiedag tegen hervorming van het pensioenstelsel op het programma. Verstoring van het openbaar vervoer en de luchtvaart is waarschijnlijk.
• Hoe gaat het met de handelsdialoog tussen de VS en de EU? De Brusselse denktank CEPS belicht dinsdag de stand van zaken.
• Vicevoorzitter Vera Jourová, bij de Europese Commissie portefeuillehouder voor waarden en transparantie bij de Europese Commissie, presenteert woensdag voorstellen voor een nieuw ethiekorgaan. Dit vanwege de corruptieaffaire in het Europees Parlement.
• Het Institut Jacques Delors blikt woensdagin een webinar vooruit op de Europese verkiezingen van 2024. Dinsdag debatteert het Martens Centre over de toekomst van politieke partijen.
• Eurocommissaris van justitie Didier Reynders zet eveneens woensdag de schijnwerpers op het jaarlijkse justitiescoreboard in de EU, belangrijk om te zien hoe het staat met de rechtsstaat in de lidstaten.
• Het Hof van Justitie krijgt donderdag adviezen in een geschil over de staatssteun die Amazon volgens de Europese Commissie ontvangt van Luxemburg (de Commissie verloor deze zaak maar ging in beroep), en een geschil tussen Oostenrijk en de techbedrijven Google, Meta en TikTok.
Meer lezen (en luisteren)?
Vijf jaar extra President Erdogan won de verkiezingen in Turkije. De podcast van denktank Chatham House analyseert wat dit betekent voor het Turkse buitenlandbeleid.
Massaal Polen betoogden zondag massaal in Warschau tegen de rechts-conservatieve regering. De publieke omroep TVP hield het op basis van persbureau PAP op 100.000 demonstranten, de oppositie had het over een half miljoen mensen.
El cielo Het Spaanse bedrijf PLD Space wilde woensdag een herbruikbaar raket(je) lanceren. Maar dat ging niet door wegens te harde wind. Uiteindelijk wil het concern van de twee Raúls (de ingenieurs Raúl Torres en Raúl Verdú) satellieten in een baan om de aarde brengen.
Connectie Duitsland en Denemarken hebben afgesproken dat er een verbinding komt om Deense windenergie van het eiland Bornholm naar het Duitse stroomnet te dirigeren.
Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook de FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl.